“O‘zbek geologiya qidiruv” AJning 2024 yil yakunlari, erishilgan natijalar va ustuvor vazifalari
Tog‘-kon sanoati va geologiya vazirligi huzuridagi “O‘zbek geologiya qidiruv” AJ o‘tgan davrda yer qaʼrini geologik o‘rganish xususan rangli qimmatbaho metallar va boshqa foydali qazilma maydonlarida geologik-qidiruv ishlarini tashkil etish, rangli va qimmatbaho metallarning istiqbolli maydonlarini topish uchun ilmiy-tematik ishlar, bashoratli resurslar va mavjud maydonlarning mayda, o‘rta va yirik masshtabli geologik xaritalarini yaratish asosida respublika mineral-xom ashyo bazasini kengaytirish borasida qator ishlarni amalga oshirdi.
Xususan, 2024 yilda aksiyadorlik jamiyati geologiya-qidiruv ishlarini olib borish foydali qazilma konlarini izlash, baholash va laboratoriya tahlil jarayonlarini, topografik, geologik tasvirlash hamda xaritalash ishlarini amalga oshirdi. O‘zbekiston Respublikasi hududida davlat byudjeti, shartnoma asosida NKMK va OKMK mablag‘lari hisobidan 142 ta loyiha asosida oltin, kumush, mis, qurg‘oshin va rux, volfram, noyob metall va kamyob yer elementlar, kumir va boshka noruda foydali qazilmalarga geologik qidiruv ishlarini hamda laboratoriya tadqiqot ishlarini bajardi. Yil yakunida 20 ta loyiha bo‘yicha geologiya – qidiruv ishlari tugatilib, yakuniy geologik hisobot tuzildi, aniqlangan zaxira va bashorat resurslari Davlat balansiga qabul qilindi.
2024 yilda asosiy foydali qazilmalar bo‘yicha bajarilgan zaxira va bashorat resurslari ko‘rsatkichlari 100% bajarildi.
Geologiya-qidiruv ishlarining asosiy qismini burg‘ilash jarayonlari tashkil qiladi. 2024 yilda jami 746 918 p.m. burg‘ilash ishlari olib borildi. Jumladan shnekli burg‘ilash 107 662 p.m., xavo zarbali burg‘ilash 119 329 p.m., xaritali burg‘ilash 63 527 p.m., kolonkali burg‘ilash 456 399 p.m. hamda yer osti tog‘-kon ishlari 8 803 p.m. va yer usti tog‘-kon ishlari 259 820 m3 tashkil qildi.
Hisobot davrida zamonaviy burg‘ilash uskunalari orqali 1200 - 1800 metr chuqurlikgacha burg‘ilash ishlari bajarilishiga erishildi. Bu esa albatta, yer qarining maʼdan tanalarining chuqurlikkacha o‘rganish, foydali qazilma resurslari va mineral xom ashyo bazasini kengaytirishda katta ahamiyatga ega.
Geologiya-qidiruv ishlarini yangi bosqichga olib chiqish, sohaga dunyoning zamonaviy texnika va tehnologiyalarni jalb qilish maqsadida aerogeofizika va dron uskunalaridan foydalanish yo‘lga qo‘yildi. Buning natijasida ish turining tannarxi kamaytirildi sarflanadigan vaqt tejaldi va ish samaradorligi bir necha barobarga oshirildi.
Geologiya-qidiruv ishlari natijasida olingan namunalarni aksiyadorlik jamiyati tarkibidagi namuna maydalash sexlarida qayta ishlanib tahlil qilish uchun laboratoriyalarga yuboriladi. Laboratroiyalarda zamonaviy uskunalar yordamida tahlil ishlari amalga oshirilib xulosalar olinadi.
2024 yilda Markaziy laboratoriya namunalarni sifatli laboratoriya tadqiqot ishlarini tashkil qilish bo‘yicha qator muvffaqiyatga erishdi.
Xususan, 11 ta o‘lchashni bajarish usuli qayta attestatsiyadan o‘tkazildi. Tog‘-kon sanoati va geologiya vazirligi tizimidagi korxonalar buyurtmalari asosida umumiy og‘irligi qariyb 1,5 tonna bo‘lgan tog‘ jinslari va ruda ishlab chiqaruvchilarning 9 turdagi standart namunalari ishlab chiqildi. Uchta meʼyoriy-huquqiy hujjat qayta ko‘rib chiqildi va yangi tahrirda tuzildi.
2024 yil 26 dekabr sanasida O‘z DSt ISO 17034:2021 xalqaro standarti bo‘yicha standart namunalar ishlab chiqarish huquqi uchun O‘ZAK.SN.0001 akkreditatsiya guvohnomasi oldi. Markaziy laboratoriya “O‘zbek geologiya qidiruv” aksiyadorlik jamiyati vakili sifatida O‘zbekistonda bunday huquqqa ega bo‘lgan birinchi va yagona tashkilot hisoblanadi.
Aytish kerakki, 2024-yil qiyosiy sinovlar natijalariga ko‘ra Markaziy laboratoriya tahlillar sifati bo‘yicha Mustaqil davlatlar hamdo‘stligining149 ta laboratoriyalar orasida 2-o‘rin egalladi.
So‘ngi yillarda sifatni boshqarish masalalari nafaqat respublika korxonalari va tashkilotlari, balki umuman davlatning iqtisodiy manfaatlari diqqat markazida bo‘lib turibdi. Iqtisodiyotning barcha sohalaridagi tashkilotlarda xalqaro standartlarga mos sifatni boshqarish tizimini joriy etishga katta eʼtibor qaratilmoqda. Sifatni boshqarishning yetakchi g‘oyalari va zamonaviy usullarini milliy korxonalar tomonidan amalga tatbiq etilishi muhim ahamiyat kasb etadi. Ayni shu maqsadda 2024 yil “O‘zbek geologiya qidiruv” AJ ISO 9001:2015 standarti bo‘yicha sertifikatini qo‘lga kiritdi. Taʼkidlash kerakki, jamiyat faoliyatining barcha bosqichlarida baholash tizimi joriy etilib,ISO 9001:2015 standarti talablariga muvofiq, kompaniyaning tashqi va ichki konteksti batafsil o‘rganib chiqildi va kompaniyani yana-da rivojlantirish imkoniyatlari belgilab olindi.
Jamiyat va uning hududiy bo‘linmalarida ishlab chiqarishning bexatar sharoitlarini yaratish maqsadida, yong‘in xavfsizligi, yo‘l harakati xavfsizligi, sanitariya va ekologiya normalari, geologiya-qidiruv va yordamchi ishlarni olib borish xavfsizlik qoidalarning talablariga rioya etilishi taʼminlandi. Olib borilayotgan geologiya-qidiruv ishlarning tabiiy muhitga salbiy taʼsirini kamaytirish va tabiatni muhofaza qilish bo‘yicha chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. ishlab chiqarishda mehnat sharoitlarini va xavfsizligi holatlarini yaxshilash, shaxsiy va jamoaviy himoya vositalari, sanitriya-gigiyena vositalari bilan taʼminlash maqsadida ishlab chiqilgan tashkiliy-texnik tadbirlar rejasi asosida 266 ta tadbir amalga oshirildi.
Mamlakatimizda ishlab chiqarilayotgan elektr energiyasini tejash, muqobil energiya manbalaridan foydalanishni yo‘lga qo‘yish maqsadida aksiyadorlik jamiyati tomonidan 529 kVt quvvatga ega bo‘lgan quyosh foto elektr stansiyalari o‘rnatilib foydalanishga topshirildi. Natijada 886 000 kVt elektr energiyasi tejaldi.
Bugungi kunda aksiyadorlik jamiyatida 4000 dan ziyod xodim faoliyat yuritib kelmoqda. Mutaxassislar belgilangan dasturlar doirasida muntazam malaka oshirib kelmoqdalar.
Xususan, o‘tgan yil davomida 440 nafar xodim Geologiya tarmog‘i xodimlari malakasini oshirish institutida, 41 ta xodim Sanoat kontexnazorat kurslarida, 69 ta xodim ofis dasturlari va boshqa bir qator o‘quv kurslarida kasb malakalarini oshirishdi. Yana shuni alohida taʼkidlab o‘tish kerakki, 88 nafar xodim ishdan ajralmagan holatda oliy taʼlim muassasalarida va 68 nafar xodim dual taʼlim shakli asosida texnikumda tahsil olmoqda. 10 ta talaba jamiyat hisobidan 2+2 dasturi bo‘yicha Geologiya Fanlar Universiteti hamda Lomonosov nomidagi Moskva davlat universitetida tahsil olmoqda. Chet-el oliygohlarida tahsil olgan 4 nafar mutaxassis jamiyat tizim osti tashkilotlariga ishga qabul qilindi. Jamiyatda bugungi kunda 10 nafar ilmiy darajadagi xodimlar ishlamoqda.
“O‘zbek geologiya qidiruv” aksiyadorlik jamiyati markaziy apparati va tarkibiy bo‘linmalaridagi bo‘sh ish o‘rinlariga ishga qabul qilish, xodimlarni boshqa lavozimga o‘tkazish jamiyatning nizomiga asosan tanlov asosida amalga oshiriladi. Bo‘sh ish o‘rinlariga eʼlonlar Jamiyatning rasmiy veb-sayti va ijtimoiy tarmoqlari hamda my.mehnat.uz, hh.uz veb saytlari orqali berib boriladi.
2024 yil “Yoshlar va biznesni qo‘llab-quvvatlash yili”da O‘zbek geologiya qidiruv aksiyadorlik jamiyati tomonidan yoshlar yo‘nalishida ham qator ishlar amalga oshirildi. Xususan, aksiyadorlik jamiyatida xodimlar o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini shakllantirish va maʼnaviy-maʼrifiy ishlar samaradorligini oshirish maqsadida “Sport – salomatlik garovi”, “O‘zbek geologiya qidiruv kubogi”, “Kasaba uyushmasi kubogi”, “Yilning eng faol yosh mutaxassisi” ko‘rik-tanlovi musobaqalari o‘tkazildi shuningdek, 350 dan ortiq xodimlar sog‘lomlashtirish markazlariga jo‘natildi.
Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ichki turizmni jadal rivojlantirishni taʼminlash chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qaroriga asosan Respublika bo‘ylab mahalliy sayohatlarni tashkil qilish maqsadida xodimlar ishtirokida “O‘zbekiston bo‘ylab sayohat qiling” shiori ostida ichki turizm tadbirlari tashkil etildi. Bunda 400 dan ziyod xodim yurtimizning tarixiy shaharlariga sayohat qilishdi.
O‘tgan davrda jismoniy va yuridik shaxslar tomonidan jamiyatga kelib tushgan murojaatlar muntazam ravishda tegishli masʼul xodimlar va ishchi guruhlar tomonidan o‘rganilib o‘z vaqtida muammolar bartaraf etildi. Xususan, 2024 yil davomida jami murojaatlar soni 132 tani tashkil qilib, shundan shundan 15 tasi yozma, 18 tasi og‘zaki, 29 tasi elektron shaklda, 19 tasi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining virtual qabulxonasi, 16 tasi ishonch telefoni va 35 tasi veb-sayt orqali kelib tushgan murojaatlar shaklida ro‘yxatga olingan. Ularda ko‘tarilgan masalalarning tahliliga ko‘ra ishga joylashish 88 ta, ishga tiklash masalasi 14 ta, ijtimoiy ximoya va moddiy yordam bilan bog‘liq masalalar 6 ta, ish xaqi masalasi bo‘yicha 13 ta hamda turli xil masalalar bo‘yicha 11 ta murojaatlar kelib tushgan. Kelib tushgan murojaatlardan 102 tasi qanoatlantirilgan, 30 tasiga tushuntirish berilgan.
Davlatimiz rahbari tashabbusi bilan ilgari surilgan «Respublikada yashillik darajasini yana-da oshirish, «Yashil makon» umummilliy loyihasini izchil amalga oshirish orqali ekologik barqarorlikni taʼminlash chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi PF-199-son Farmoni ijrosini taʼminlash maqsadida “O‘zbek geologiya qidiruv” AJ respublikamiz bo‘ylab “Yashil makon” umummiliy loyihasi doirasida 2024 yilda jami 19 300 to‘p xar hil turdagi ko‘chatlar o‘tqazildi. Bundan 1700 tasi mevali, 17 600 tasi manzarali daraxtlarni tashkil qiladi. Shuningdek, Toshkent viloyati Angren shahrida 3,2 gektar yer maydonida “O‘zbek geologiya qidiruv” AJning bog‘i tashkil qilindi. 2025 yilda ham bu boradagi ishlar tizimli amalga oshirilishi rejalashtirilgan bo‘lib jami. 34 950 to‘p mevali va mevasiz daraxtlar o‘tqazilishi rejalashtirilgan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2024 yil 24 maydagi PQ-187-son qarori ijrosini taʼminlash maqsadida Tog‘-kon sanoati va geologiya vazirligi huzuridagi Tog‘-kon sanoati va geologiya sohasini nazorat qilish inspeksiyasi faoliyatini yo‘lga qo‘yish hamda kon-geologiya sohasida davlat nazoratini takomillashtirish bo‘yicha tuzilgan yo‘l xaritasining 5-bandiga asosan “O‘zbek geologiya qidiruv” AJga “Regionalgeologiya” DMni qo‘shib olish orqali qayta tashkil etish ishlari qarorda belgilangan tartiblar asosida amalga oshirildi.
2025 yilda “Atrof-muhitni asrash va yashil iqtisodiyot yili”da amalga oshirishga oid davlat dasturi asosida geologiya qidiruv ishlarini yana-da rivojlantirish va xorijiy davlatlarda ham geologiya qidiruv ishlarini tashkil etish rejalashtirilgan bo‘lib, xususan, burg‘ilash ishlari va texnologiyalari bo‘yicha xizmat ko‘rsatish turlarini kengaytirish, geofizik tadqiqotlarni rivojlantirish, modellashtirish, yer va havo geofizikasi ishlarini bajarish quvvatlarini modernizatsiya qilish va kuchaytirish, shuningdek ishlab chiqarish jarayonlariga ilg‘or tajriba va uslublarni joriy etish ko‘zda tutilgan.
“O‘zbek geologiya qidiruv” AJ
Axborot xizmati