Geologiya qidiruv ishlari bilan yaqindan tanishish maqsadida press-tur tashkil qilindi
Joriy yilning 11-13-iyun kunlari “O‘zbek geologiya qidiruv” AJ faoliyati bilan yaqindan tanishish maqsadida ommaviy axborot vositalari ishtirokida press-tur tashkil qilindi.
Press-tur davomida aksiyadorlik jamiyati tarkibidagi Analitik laboratoriya faoliyati va Hisor markaziy geologiya qidiruv ekspeditsiyasida olib borilayotgan geologiya qidiruv ishlari va laboratoriya tahlil ishlari bilan yaqindan tanishildi. Bugungi kunda kompaniya zamonaviy va yuqori samarali uskunalar, ilg‘or texnika va innovatsion texnologiyalar orqali hududlarda geologiya-qidiruv ishlarini jadal amalga oshirib, respublika mineral-xom ashyo bazasini rivojlantirishga katta hissa qo‘shib kelmoqda.
O‘tgan davrda yer qaʼrini geologik o‘rganish xususan rangli qimmatbaho metallar va boshqa foydali qazilma maydonlarida geologik-qidiruv ishlarini tashkil etish, rangli va qimmatbaho metallarning istiqbolli maydonlarini topish uchun ilmiy-tematik ishlar, bashoratli resurslar va mavjud maydonlarning mayda, o‘rta va yirik masshtabli geologik xaritalarini yaratish asosida respublika mineral-xom ashyo bazasini kengaytirish borasida qator ishlarni amalga oshirdi.
2025-yil davomida 100 dan ortiq loyiha doirasida qidiruv ishlari rejalashtirilgan. Dastur doirasida oltin, kumush, mis, qo‘rg‘oshin, rux, volfram kabi rudali foydali qazilmalar hamda norudali minerallar – qurilish materiallari va kimyo sanoatida qo‘llaniladigan resurslar bo‘yicha ham ishlar olib borilmoqda.
Kompaniya zamonaviy burg‘ilash uskunalari orqali 1200–2000 metr chuqurlikkacha burg‘ilash ishlarini bajarmoqda. Avval namunalar faqat 50–60% darajada olinayotgan bo‘lsa, hozirgi texnologiyalar yordamida bu ko‘rsatkich deyarli 100% ga yetgan. Bu esa tahlillar aniqligini oshirib, yo‘qotishlarni kamaytiradi. Shuningdek, jamiyat zamonaviy laboratoriyalar bilan jihozlangan bo‘lib, hozirda kimyoviy elementlar soni ham oshib tahlil jarayonlari 60 - 70 ta elementdan oshgan. Bu esa noyob yer elementlari va kamyob metallar bo‘yicha aniq, sifatli ma’lumotlar olishga xizmat qiladi.
Hisor markaziy geologiya qidiruv ekspeditsiyasi Respublikaning janubiy hududida joylashgan bo‘lib, Qashqadaryo va Surxandaryo dala ekspeditsiyalarini o‘z ichiga oladi. Hisor markaziy geologiya qidiruv ekspeditsiyasi Respublikamiz hududining Qashqadaryo, Surxandaryo va Samarqand viloyatining janubiy hududlarida qattiq foydali qazilmalar bo‘yicha geologik qidiruv ishlarini olib boradi.
Ekspeditsiya o‘z faoliyati davomida Respublikamizning turli viloyatlarida geologik qidiruv ishlarini olib borib, bir nechta maʼdanli va nomaʼdan foydali qazilma konlarini topib, zahiralarini aniqlab Davlat zahiralar balansiga topshirgan. Bundan tashqari ko‘plab istiqbolli maydonlar aniqlanib, bashorat resurslari hisoblangan va istiqbolli maydonlar qatoriga kiritilgan.
2025-yilda Hisor markaziy geologiya qidiruv ekspeditsiyasi tomonidan jami 24 ta loyiha doirasida geologik qidiruv ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan:
Qashqadaryo dala ekspeditsiyasi tomonidan 7 ta loyiha doirasida ishlar amalga oshirilmoqda:
- volframni ilgarilama ixtisoslashgan izlash ishlari – 1 ta loyiha;
- oltinga baholash ishlari – 2 ta loyiha;
- oltinni ilgarilama izlash ishlari – 1 ta loyiha;
- rux maʼdanini izlash ishlari – 1 ta loyiha.
- grafit maʼdanini izlash ishlari – 1 ta loyiha;
- kaliy tuzini baholash ishlari – 1 ta liyiha.
Surxondaryo dala ekspeditsiyasi tomonidan 17 ta loyiha, shulardan 7 tasi davlat byudjiti hisobidan, 10 tasi esa OKMKning maxsus hisobi doirasida ishlar amalga oshirilmoqda:
- noruda foydali qazilmalar bo‘yicha – 7 ta loyiha;
- qurg‘oshin, rux maʼdanini o‘rganish bo‘yicha – 5 ta loyiha;
- mis maʼdanlashuvini o‘rganish bo‘yicha – 4 ta loyiha;
- oltin maʼdanlashuvini o‘rganish bo‘yicha – 1 ta loyiha.
Hisor markaziy geologiya qidiruv ekspeditsiyasi asosan oltin, volfram, rangli va noyob metallar hamda noruda foydali qazilmalarni izlash hamda baholash ishlari bilan shug‘ullanadi. Geologik qidiruv ishlari yer usti va yer osti tog‘ lahimlari, hamda burg‘ilash ishlari yordamida amalga oshiriladi. Ekspeditsiya tomonidan olib borilayotgan geologik ishlar asosan og‘ir sharoitdagi tog‘li hududlarda amalga oshiriladi.
Hisor markaziy geologiya qidiruv ekspeditsiyasi tarkibidagi Qashqadaryo dala ekspeditsiyasi tomonidan 2019-2024 yillarda “Madmon maʼdanli maydonidagi Akba oltin konining qanotlar va chuqur gorizontlarida batafsil baholash, Sharqiy Kaulyuk oltin namoyonida dastlabki baholash va Shimoliy Akba uchastkasida izlash ishlari” loyihasi doirasida olib borilgan geologik ishlar natijasida Akba oltin konining sanoatbop zaxiralari hisoblandi.
Hisoblangan oltin zaxiralari Tog ‘-kon sanoati va geologiya vazirligi huzuridagi Davlat zaxiralar komissiyasida ko‘rib chiqilib, C1+C2 toifa bo‘yicha 13 tonnadan oshiq oltin zaxirasi Davlat zaxiralar balansiga topshirildi.
Hozirgi kunda Akba oltin konining garbiy tomonida Sharqiy Kaulyuk oltin namoyonida dastlabki baholash va shimol tomonidagi Shimoliy Akba uchastkasida yer usti tog‘lahmlari va kolonkali burg‘i quduqlari o‘tish orqali izlash ishlari davom ettirilmoqda. Akba koni atrofida olib borilayotgan geologik qidiruv ishlari natijasi shuni ko‘rsatadiki bu konning yon qanotlari o‘rganilib, kelajakda 50 tonnaga yaqin oltin zaxiralari aniqlanib, respublika xom ashyo bazasini rivojlantirilishiga katta hissa qo‘shiladi.
2025-yilda Hisor markaziy geologiya qidiruv ekspeditsiyasi bo‘yicha jami hisobda 31 970 m3 yer usti tog‘ lahm o‘tish ishlari, 2900 p.m. yer osti tog‘ lahmlari o‘tish ishlari va 72 000 p.m burg‘ilash ishlarin bajarish rejalashtirilgan.
2025-yilda Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha quyidagi ko‘rsatkichlarni bajarish reja qilingan bo‘lib, bunda oltin – 157 tonna, kumush – 190 tonna, mis – 270 ming tonna, qo‘rg‘oshin – 42 ming tonna, rux – 48 ming tonna, volfram zaxiralari – 8,5 ming tonna, Litiy zaxiralari 5 ming tonnaga, ko‘mir zaxiralari – 6000 ming tonnaga ko‘paytirilishi rejalashtirilgan.
2025 yilda Foydali qazilmalar prognozi bo‘yicha quyidagi ko‘rsatkichlarni bajarish reja qilingan bo‘lib bunda oltin – 215 tonna, kumush – 250 tonna, mis – 400 ming tonna, qo‘rg‘oshin – 56 ming tonna, rux – 60 ming tonna, volfram – 8,5 ming tonna, litiy – 5 ming tonnaga, noyob metallar 2,4 ming tonnaga ko‘paytirilishi rejalashtirilgan.
Bunda, Loyihalar soni 131 ta, undan Davlat byudjeti loyihalari 50 ta loyiha, “OKMK” AJ speshisob mablag‘lari 24 ta loyiha, “NKMK”AJ mablag‘lari hisobidan 63 ta loyihalarda geologiya qidiruv ishlarini amalga oshirish rejalashtirilgan.
Press-tur davomida jurnalistlarni soha bo‘yicha qiziqtirgan savollariga mutaxassislar tomonidan batafsil ma’lumot berildi.